مگر قضای الهی قابل تغییر است؟!

روزی امام حسنعلیه السّلامبه افراد خانواده اش فرمود: « من با زهر شهید می‌شوم. » پرسیدند: « چه کسی تو را مسموم می سازد؟ » فرمود: « یکی از زنان یا کنیزانم. » گفتند: « از خود دورش کن و از خانه ات خارجش ساز. » فرمود: « مگر قضای الهی قابل تغییر است؟ اگر او را از خود دور کنم، باز هم کشته شدن من به دست اوست، زیرا تقدیر الهی چنین رقم خورده است. » چیزی نگذشت که جَعدَه، همسر امام، به دستور معاویه، امام را با سّمی که در شیر ریخته بود، به شهادت رساند.

نحوه نامگذاری امام حسن مجتبی علیه السّلام

داستان ولادت امام حسن علیه السّلام به گونه‏ اى كه در روايات شيخ صدوق رحمه الله در امالى و روايات ديگر محدثين شيعه و اهل سنت آمده و از امام سجاد علیه السّلام روايت‏ شده اين گونه است كه فرمود:

« چون فاطمه سلام الله علیها فرزندش حسن علیه السّلام را به دنيا آورد، به پدرش على عرض كرد: نامى براى او بگذار، علی فرمود: « من چنان نيستم كه در مورد نامگذارى او به رسول خدا پيشى گرفته و سبقت جويم. » در اين وقت رسول خدا آمد و آن كودك را در پارچه زردى پيچيده، به نزد آن حضرت بردند. حضرت فرمود: « مگر من به شما نگفته بودم كه او را در پارچه زرد نپيچيد؟ » سپس آن پارچه را به كنارى افكند و پارچه سفيدى گرفته و كودك را در آن پيچيد، آنگاه رو به على كرده، فرمود: « آيا او را نامگذارى كرده ‏اى؟ »

عرض كرد: « من در نامگذارى وى به شما پيشى نمى‏ گرفتم. »

رسول خدا فرمود: « من هم در نامگذارى وى بر خدا سبقت نمى‏ جويم! »

در اين وقت خداى تبارك و تعالى به جبرئيل وحى فرمود كه براى محمّد پسرى متولد شده، به نزد وى برو و سلامش برسان و تبريك و تهنيت گوى و به وى بگو:   « به راستى كه على نزد تو به منزله هارون است از موسى، پس او را به نام پسر هارون نام بنه! »

جبرئيل از آسمان فرود آمد و از سوى خداى تعالى به وى تهنيت گفت و سپس اظهار داشت: « خداى تبارك و تعالى تو را مأمور كرده كه او را به نام پسر هارون نام بگذارى. » رسول خدا پرسيد: « نام پسر هارون چيست؟ » عرض كرد: « شَبَّر. » فرمود: « زبان من عربى است؟ » عرض كرد: « نامش را حسن بگذار » و رسول خدا او را حسن ناميد.

بحار الانوار، ج 43، ص 238

ذکاوت امام حسن مجتبی علیه السّلام

امام حسن مجتبی علیه السّلام، نخستین نوه رسول گرامی اسلام در مقدس ترین ماه های سال قمری یعنی پانزدهم رمضان المبارک سال سوم هجری چشم به جهان گشود. او از همان دوران کودکي از نبوغ سرشاري برخوردار بود. وي با حافظه نيرومندش، آياتي را که بر پيامبر اکرم نازل مي‏شد، مي شنيد و همه را حفظ مي‏کرد و وقتي به خانه مي رفت براي مادرش مي‏خواند و حضرت فاطمه سلام الله عليها آن آيات و سخنان رسول الله را براي حضرت علي عليه السّلام نقل مي‏کرد و حضرت علي به شگفتي مي پرسيد: اين آيات را چگونه شنيده ای؟ زهراي مرضيه مي فرمود: از حسن عليه السّلام شنيده ام.

-------------------------

روزي علي عليه السّلام پنهان از ديدگان فرزندش به انتظار نشست، تا ببيند فرزندش چگونه آيات را بر مادرش تلاوت مي‏کند.

امام حسن عليه السّلام به خانه آمد و خواست آيات قرآن را براي مادرش بخواند؛ ولي زبانش به لکنت افتاد و از گفتار باز ماند و چون مادرش علّت را پرسيد، گفت: مادر جان! گويا شخصيت بزرگي در اين خانه است که شکوه وجودش، مرا از سخن گفتن باز مي‏دارد.